Conferentie ‘Kernendemocratie’ (ZHVKK, PZH en VNG)

Datum: woensdag 6 maart 2019
Tijdstip: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Provinciehuis Den Haag

Sprekers:Jeannette Baljeu (PZH), Ries Jansen (ZHVKK), Liesbeth Spies (burgemeester Alphen aan de Rijn), Klaas Tichelaar (burgemeester Voorburg-Leidschendam), Jan Broekhuis (voormalig burgemeester o.a. Spijkenisse) Ria van Wijngaarden (dorpsoverleg Giessenburg) Joop Ridder (Den Bommel), Wim van Eijk (Goudswaard) en Brandon Pouw (PZH)

Verslag: Angelique Pottuit-Latenstein van Voorst (ZHVKK)

Aanwezig: zie aanmeldingslijst

Brandon Pouw (gekozen tot jonge ambtenaar van het jaar) opent de conferentie en heet de aanwezigen van harte welkom. Er komen twee inleidende toespraken van gedeputeerde Jeannette Baljeu en voorzitter van de Zuid-Hollandse Vereniging Kleine Kernen (ZHVKK) Ries Jansen.

Gedeputeerde Jeannette Baljeu geeft aan dat de avond draait om het delen van ervaringen met elkaar en hierdoor geïnspireerd te raken. Met elkaar spreken over gemeenschapsgevoel. Vanuit haar verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het openbaar bestuur vindt de provincie het belangrijk dat gemeenten aandacht besteden aan het verkleinen van de afstand tussen gemeente en gemeenschap, zeker in relatie tot herindelingen.
Bewoners doen daarnaast soms ook al veel uit zichzelf. De gemeente Krimpenerwaard is hier een goed voorbeeld van. Bewoners, ondernemers, agrariërs en jongeren hebben een eigen visie over het gebied neergezet. (Waardcommissie/ Waardtafel). Er worden gesprekken met de burgemeesters  hierover gevoerd. Daarnaast is het belangrijk om bij provinciale processen, waar dat van toepassing is, gemeenschappen te betrekken en gebruik te maken van de kennis die daar aanwezig is.

Vanavond zijn er drie pitches over het actief oppakken van zaken vanuit de gemeenschap zelf.
Een panel bestaande uit Liesbeth Spies, Klaas Tigelaar en Jan Broekhuis zal na iedere pitch in  discussie gaan met de aanwezigen over hoe hier mee om te gaan vanuit democratische legitimatie. Vervolgens geeft gedeputeerde Jeannette Baljeu het woord aan Ries Jansen, voorzitter van de ZHVKK. Hij vatte zijn inleiding samen met de woorden: De provinciale nota Handreiking Kernendemocratie, die de aanleiding was voor de uitnodiging, geeft gelukkig wél een heldere en niet mis te verstane opdracht mee aan dorpsorganisaties, gemeentebesturen, het waterschap en provinciaal bestuur. Het doet een beroep op de competenties van lokale bestuurders om de kwaliteiten van burgers een serieuze plaats te geven bij de uitvoering van allerhande activiteiten in de lokale gemeenschap. En; het vertrouwen in het openbaar bestuur terug te geven aan de burger.

Eerste Pitch

Ria van Wijngaarden van Dorpsoverleg Giessenburg

Sleutelwoord vanuit het dorpsoverleg Giessenburg is kerngericht werken. Het dorpsoverleg is een vliegwiel voor initiatieven en heeft geen democratische status. Het is zoals ze zegt ‘Een clubje ongeregeld van de afdeling Doen’. Zij bepalen de eigen agenda wat zij van groot belang acht. Het overleg wil onafhankelijk blijven. Een onafhankelijke verbinder. Een oliemannetje tussen gemeente en de kernen onderling. Inmiddels is het dorpsoverleg een stichting geworden. Door de activiteiten was een bankrekening nodig.
De activiteiten zijn ontstaan uit het opstellen van een kernplan, nadat een subsidie van € 15.000 besteed mocht worden. Een aantal activiteiten in de dorpskamer zijn: “auti café” voor jongeren, lezen met statushouders enz. Zij pakken signalen uit het dorp op wanneer inwoners geconfronteerd worden met iets dat niet functioneert in de wijk.


Er volgt een vragenrondje.
Hoe verhoudt het dorpsoverleg zich tot de nieuwe gemeenteraad van Molenlanden. Zijn er vertegenwoordigers en wat heb je van hen nodig?
Ria geeft aan dat er op lokaal gebied altijd goed contact is. Soms wordt een praatje met de gemeenteraad gemaakt. Als er sprake is van een plan met grote consequenties, wordt gaat altijd met de gemeenteraad besproken. Hebben we iemand vanuit de gemeente nodig gaan we koffie drinken. Er is een keer aan de dorpsraad gevraagd om op een politieke avond over de herindeling te organiseren, dat is niet gedaan. Een aanvraag vanuit het dorp inzake een hotel is afgeketst. Maar we blijven vooruit kijken en onderzoeken andere mogelijkheden. Zij geeft aan dat het van belang is onafhankelijk van elkaar te blijven. Er mag discussie zijn zonder positie inname.

Vragen vanuit de zaal:
• Op de vraag van Dorpsraad De Kloet uit Noorden hoe de verdeling van de € 15.000 euro is gedaan, antwoordt Ria van Wijngaarden dat iedere kern dit bedrag kreeg.
• De heer Van Vugt (dorpsraad Heerjansdam) vraagt hoe de samenstelling is van de deelnemers. Ria van Wijngaarden geeft aan dat het in het begin moeilijk was met maar 8 personen. Bij elk project werd gekeken wie er mee wilde doen om zo breed mogelijke subgroepen te krijgen. Het is een overlegorgaan met betrokkenheid van zoveel mogelijk mensen.
• Annemiek Vereniging Langstraat Goeree vraagt hoe het dorpsoverleg zijn onafhankelijkheid behoud in de klankbordrol richting gemeente. Willen zij die rol wel en hoe gaat de gemeente daarmee om? Ria geeft aan dat ze geen klankbordgroep zijn maar wel communiceren met de gemeente. Er is een contactambtenaar. Wil je onafhankelijk zijn, dan blijf je op zoek naar je positie. Niet aan het lijntje van de gemeente en ook niet aan het lijntje van het dorp. Meerdere belangen zijn er altijd.

Stelling van Ria van Wijngaarden richting het expertpanel:
Een onafhankelijke verbinder is nodig voor het creatieve proces tussen gemeente en moet los van de gemeente opereren.

Jan Broekhuis: geeft aan het een opvallend enthousiast verhaal te vinden. Door spanning tussen gemeentebestuur en bewoners kan een verbinder nodig zijn. Als er geen verbindende rol is, wordt de weerstand overeind gehouden. Bij meerjarenplannen, begroting e.d. komt er een actief clubje die niet op de rol staat. Soms gaat dat niet goed. In dit proces kan de ZHVKK met vraagbaak en deskundigen een positieve rol spelen. Ook al wordt de verbinder door de gemeente ingehuurd, dan nog moet zijn onafhankelijkheid gewaarborgd zijn.

Liesbeth Spies: ”onafhankelijk” is een relatief begrip. Het hangt van de situatie af of een verbinder wel of niet bij de gemeente in dienst kan zijn. Er zijn Alphen bijvoorbeeld 8 kernen met in totaal 112.000 inwoners. Niet iedere kern had een dorpsvertegenwoordiging. Inmiddels bijna allemaal wel. Die zijn zeer verschillend van elkaar. Er zijn 2 gebiedsadviseurs per kern die in dienst zijn van de gemeente, vrijgesteld van alle beleidskaders. Met de bewoners proberen ze zaken voor elkaar te krijgen. De gebiedsadviseurs worden belangrijk gevonden door onze inwoners. Het is een voordeel dat ze in dienst zijn van de gemeente.

Klaas Tigelaar: Zijn gemeente Leidschendam-Voorburg heeft gebiedsregisseurs. Vanuit herindeling naar schaalvergroting met enige vorm van schaalverkleining. De kleine kern Stompwijk is anders georganiseerd. De culturen in de verschillende dorpen zijn echt anders. De cultuur bepaalt hoe je het met elkaar organiseert. De organisatie van de gemeente is niet over een dorpskern heen te leggen en moet passend zijn bij de cultuur van die kern.

Tweede Pitch
Joop Ridder van Bommel Beach
Hij is voorzitter geweest in het project, waar geen “verbinders” nodig waren. De mensen uit de gemeente waren meer aan de kant van het dorp dan de gemeente. Hij heeft veel lof voor degene die hen hebben bijgestaan. Het is snel uitgesproken en bedacht, maar dan moet het gerealiseerd worden. De gemeente zag de plannen zitten, maar dan heb je nog te maken met Rijkswaterstaat en natuurgroeperingen. Er volgde behoorlijk wat discussie, maar het is uiteindelijk gelukt. Den Bommel is een klein dorp met 1750 inwoners aan de Haringvliet in Goeree Overflakkee. Het strandje daar was triest en vies. Vanuit een projectgroep is BommelBeach ontstaan.
De bewoners zijn naar de dorpsraad toegekomen om hulp te vragen. Met elkaar is een plan opgezet en een landschapsarchitect heeft de ideeën verder uitgewerkt. Het proces is door de gemeente ook positief ervaren. Er zijn ook veel aanvullende initiatieven vanuit bewoners gekomen. Er ontstaat gemeenschapszin als je ergens aan bouwt en het tegelijk ook gezellig is. Vanuit de gemeente zijn spullen gerecycled en veel jonge mensen met kinderen maken nu gebruik van het strandje. Voor de onderlinge verhoudingen was het een goed project.

Er volgt een vragenrondje.
Vanuit het panel wordt de vraag gesteld of het project ook zo goed zou zijn gegaan zonder de gemeentelijke herindeling?
Joop Ridder geeft aan dat de gemeente een belangrijke rol heeft gespeeld. Bewoners zijn emotioneel betrokken bij een herindeling, maar de gemeente kan erna meer geld geven. Door de inwoners is daarna veel werk verzet om tot dit resultaat te komen waar iedereen heel blij mee is. Het is te kort door de bocht om te zeggen dat het door de herindeling is gekomen. Er kwam een vraag uit de gemeenschap en de gemeente was nodig om gesprekken met bv Rijkswaterstaat te voeren.
Het project heeft de Dorpskrachtprijs gewonnen en zijn vraag aan het panel is: Hoe gaat het in uw eigen gemeente als er een initiatief is voor een dergelijk project?

Na een korte koffiepauze wordt als antwoord gegeven dat er geen eenduidig antwoord is. Als er een groot initiatief is, waarbij de gemeenschap iets met elkaar wil, moet aan de voorkant afgesproken worden wie welke rol heeft. Vaak geeft een gemeenteraad aan dat zij daarover gaan en kom je in een ander proces terecht. De spelregels moeten op het initiatief worden bepaald en niet op ieder initiatief worden geplakt. Bij een project moet eigenaarschap worden gecreëerd. Wat gebeurt er na de aanleg, wie is verantwoordelijk.

Joop Ridder geeft aan dat bevers de bomen op het strandje beschadigden. Vanuit zelfwerkzaamheid is een metalen hek gemaakt zodat er niet meer aan de bomen geknabbeld kan worden. Ook het schoonhouden van het strandje doen de mensen zelf.

Opmerkingen vanuit de zaal:
Wethouder Bruggeman: Dorpsraad Stellendam heeft een havenproject. Onderhoud daaraan kan niet, alleen maar aangeven wat op termijn gevolgen kunnen zijn. Het is goed bespreekbaar met de gemeente sinds het samenvoegen. Emotioneel ligt het heel gevoelig. In projecten en uitvoeringskracht heeft het positieve gevolgen. De wethouder zit bij dorpsraden aan tafel en werkt buurtgericht. Als het groot is kan het niet bij de dorpsraad blijven. Dan moet het structureel geborgd worden.

Jeannette Baljeu vraagt wat er gebeurt als het niet kan worden geborgd?
Hij heeft dit nog niet meegemaakt, omdat hij nog maar 6 maanden wethouder is. Als mensen niet meer opruimen of het door vandalisme wordt vernield, wordt het door de gemeente opgelost.

Liesbeth Spies geeft aan dat het soms lastig kan zijn voor een gemeenteraad om een rol te kiezen bij initiatieven vanuit de samenleving. Soms melden tegenstanders zich al voordat er een concreet plan ligt. Een andere keer is er in goed overleg een mooi initiatief tot stand gekomen en is er nog een enkeling niet tevreden. Hoe ga je daar als raad mee om en voorkom je dat je niet alleen tegenstanders hoort?

Jan Broekhuis heeft veel ervaringen met gemeentebesturen. Er worden enthousiast plannen gemaakt, maar daarna moet aandacht komen voor financiering en externe fondsen. Dan begint het pas. De exploitatie moet je eigenlijk al geregeld hebben.

In Wijngaarden is een dorpshuis gebouwd door een flinke bijdrage van de gasunie in de gemeentekas. Het clubhuis staat op grondgebied van de gemeente en de exploitatie is voor de dorpsvereniging. Dit loopt nog steeds goed. Aan de voorkant is er goed met elkaar gesproken en zijn er duidelijke afspraken gemaakt.

Derde pitch
Wim van Eijk Dorpsvereniging De Coorndijk (Goudswaard) is hier samen met Andrea de Graaf.
Hij vertelt in het kort dat Goudswaard in de Hoekse Waard aan het Haringvliet ligt en ongeveer 2000 inwoners heeft. Het is een getijdegebied met natuureiland Tiengemeente.
In 2018 is er communicatie tussen gemeente versus dorpsvereniging geweest, waarbij een convenant is afgesproken. Er vind vier keer per jaar overleg plaats. De gemeente is een goed voorbeeld hoe je met een dorpsvereniging om moet gaan. De Leenherenpolder is ontwikkeld en er is met veel partijen samengewerkt.
Hoofdvoorwaarde was een goede ontsluiting. Er moest een nieuw convenant met de gemeente Hoekse Waard komen met de regiowethouder en loco burgemeester.
In januari is de klankbordgroep Leenherenpolder geïnstalleerd. De projectgroep gaat de plannen bekend maken.
Er moet 44 ha bebouwd worden met 100 woningen. 40 recreatief en 60 woonhuizen.

Wim van Eijk heeft de volgende vragen aan het forum:
1: Dorpsverenigingen moeten structureel kunnen overleggen. Er zijn logge organisaties (bv Waterschap) die niet met bewoners en gemeente communiceren
2: meer tools komen voor dorpsverenigingen voor opgelegde projecten, bv een molenpark. De processen zijn niet goed gelopen. Hoe kun je dit voorkomen. Er moet power komen bij een dorpsvereniging om ermee om te gaan.
3: een klankbordgroep moet meer dan een zwaarwegend advies kunnen geven.

1: Jeannette Baljeu geeft aan dat het ingewikkeld is om iets van het waterschap te vinden als zij er zelf niet bij zijn. De provincie kan wel een verbindende rol naar het waterschap spelen. Bij grotere projecten ondersteunen ze partijen. Op de opmerking van Wim van Eijk dat ze niet komen opdagen antwoordt Jeannette Baljeu het punt aanstaande vrijdag in het overleg met de heer Weber mee te nemen, om zo de druk met elkaar op te voeren.

2: Deze groep is anders georganiseerd, meer een adviesraad geeft Klaas Tigelaar aan. Belangrijk is het convenant. Hij heeft ervaring met de adviesraad Stompwijk. Daar zijn grotere vraagstukken. Afgesproken is waar zij een rol in spelen. Ze hebben een portefeuille verdeling gekoppeld aan een wethouder. Soms is er een klankbordgroep waar afspraken aan de voorkant mee worden gemaakt. Zijn tip is om per situatie nadrukkelijk af te spreken wat de rol is van de klankbordgroep.

Liesbeth Spies geeft aan dat haar ervaring is dat dorpsoverleggen veel van elkaar verschillen in ambities. In Benthuizen ligt het accent op de organisatie van evenementen. In Koudekerk nam het dorpsoverleg het iinitiatief tot een eigen dorpsvisie. In heel ingewikkelde dossiers zoals bijvoorbeeld bij de inpassing van een nieuw station in Hazerswoude-Rijndijk staan groepen inwoners fel tegenover elkaar. Dan moet uiteindelijk toch de gemeenteraad een Salomonsoordeel vellen.

Wim van Eijk geeft aan dat er veel molens gaan komen. De vraag is waar ze gaan komen. Andere bewoners zijn niet goed betrokken. Wanneer de dorpsraad gevraagd en ongevraagd advies geeft moet dit wel gezien worden als een gekwalificeerd advies. Dan is er in ieder geval communicatie. Je kunt aangeven waarom je wel of niet luistert als gemeente. Bij grote projecten spelen grote belangen. Bewoners willen serieus genomen worden. Het probleem bij de waterschap voorleggen betekent dat je van het kastje naar de muur wordt gestuurd.

Vanuit het panel wordt aangegeven dat je als klankbordgroep of dorpsvereniging een keer nee kunt krijgen. Besluiten worden niet genomen als je iedereen gelijk wil geven.

In dorpsoverleg Coorndijk met 180 leden spreek je voor 1800 bewoners. Het is lastig hoe de mening van het dorpsoverleg zich verhoudt tot de mening van de achterban. Samen met de gemeente worden inloopavonden over de projecten georganiseerd.

Liesbeth Spies vindt dorpsoverleggen van grote waarde. Het zijn vaak enthousiaste mensen die stevig geworteld zijn in een lokale gemeenschap en daardoor heel goed weten wat er speelt. Soms schuurt het met de democratische legitimatie die leden van de gemeenteraad die ook uit een dorp komen wel hebben.

Marijke de Bruijn geeft aan dat het kernenbeleid heel goed bedacht is en er moet niet teveel vorm aan worden gegeven. Iedere kern heeft een eigen identiteit en een eigen behoefte. Gaat het goed hoor je niets. Als men het gevoel heeft erbij te hangen is er de mogelijkheid zich te verenigen. Iedere wenselijke vorm en geen vaste opgelegde vorm. In Goudswaard is een windturbine die het volk in beroering brengt en men moet hier wat kunnen zeggen. De gemeente moet ook goed luisteren. Inspraak is geen medezeggenschap, maar projectontwikkelaars willen het graag op hun eigen manier doen.

Jeannette Baljeu geeft aan dat in de Krimpenerwaard de Staten uitvoering gaan geven aan agendapunten. De besluitvorming ligt bij de Staten en het is niet alleen aan de gemeente. Bij herindeling heeft men een eigen identiteit en is aan de kern gehecht. Wanneer je kernen ruimte geeft hoort daar begeleiding bij. De provincie moet weten hoe je met een kleine kern om moet gaan en een steuntje in de rug geven. De mogelijkheid geven om te participeren wat in niets eindigt is niet wenselijk.
Als laatste vult zij aan dat Statenleden de boer opgaan en niet alleen richting de gemeenten. Steeds meer bewoners en bestuurders komen langs in de fractie. De ontwikkelingen worden gevolgd en er moet iets mee gebeuren. Als voorbeeld noemt zij de Krimpenerwaard, die samen met de gemeente een goede participatie heeft.

Jan Versteeg geeft aan dat Kees Stam medeoprichter was van de VKK en wethouder van de gemeente Nieuwkoop. Een mooi dorp met enthousiaste inwoners. Het dorp ernaast niet. Daar vindt veel vandalisme plaats. Hij vraagt hoe de politiek omgaat met de diversiteit in de dorpen?
Klaas Tigelaar antwoordt dat niet alles hetzelfde kan in alle kernen. Als inwoners minder betrokken zijn dan los je dit niet op. Trots en eigenaarschap in de kernen sluit aan bij de behoefte.

De voorzitter van de ZHVKK sluit samen met Brandon Pouw van de PZH deze conferentie af. De overheid zit in een nieuwe fase, wat is lokale democratie? Representatieve democratie. Inspraak is participatie. Nu is dit woord al heel anders. Burgerinitiatieven zijn anders dan burgerparticipatie. Mensen richtenzich rechtstreeks tot het college en niet meer tot de gemeenteraad. Met elkaar herontdekken wat de rol is met nieuwe spelregels. De gemeenteraad ging vroeger over alles en dat is niet meer. Laat het over aan de samenleving. Het was van de samenleving en het gaat er weer naar terug.
Herontdekken van de lokale democratie is aan de orde. Daarom is een avond als deze zo mooi.
Jeanette Baljeu gaf aan erg enthousiast te zijn over de initiatieven die gepresenteerd zijn. “Het blijkt dat gelukkig heel veel mensen zich inzetten voor een betere samenleving. Dit is en blijft heel erg belangrijk”.
Het panel wordt bedankt, alle sprekers en overige aanwezigen en iedereen wordt uitgenodigd nog wat te drinken met elkaar.

AP 16 maart 2019

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Conferentie ‘Kernendemocratie’ (ZHVKK, PZH en VNG)

Aanmelding dorpsvernieuwingsprijs 2019

Dorpen die actief werken aan de leefbaarheid voor nu en op de langere termijn kunnen een steun in de rug krijgen met de Dorpsvernieuwingsprijs. Er zijn drie prijzen beschikbaar van € 1000, € 1500 en € 3000. Deze zijn bedoeld voor dorpen die actief de leefbaarheid en vitaliteit van het dorp bevorderen. Bij de vorige editie, in 2017, dongen 28 dorpen vanuit het hele land mee.

Aanmelden voor deelname kan vanaf nu via de mail van de ZHVKK: ZHVKK@hotmail.com. Telefoon 0180 664138. Bijgaand is het te gebruiken en kopiëren aanmeldingsformulier opgenomen. Op 5 februari sluit de termijn voor aanmelding. Dan buigt een driekoppige jury, bestaande uit vertegenwoordiging van de Rijksoverheid (Ministerie van BZK); Onderwijs en een initiatief ondersteunende organisatie zich over de inzendingen. De samenstelling van de jury maken we in december bekend. Bij de criteria die de jury hanteert, ligt deze keer extra nadruk op het aspect duurzaamheid.

Dinsdag 19 maart maakt de jury bekend welke dorpen naar de finale gaan. De uitreiking van de prijs is op 25 mei in het Drentse dorp Witteveen, winnaar van de Dorpsvernieuwingsprijs 2017.

De Dorpsvernieuwingsprijs is een initiatief van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen en wordt ondersteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, directie Democratie en Burgerschap. In overleg met de winnaar en de gemeente, wordt gekeken naar deelname aan de Europese Dorpsvernieuwingsprijs. Zo creëert de prijs een nationaal en internationaal platform waar initiatieven zichtbaar worden en kennis en ervaring wordt gedeeld.

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Aanmelding dorpsvernieuwingsprijs 2019

Aankondiging ledenvergadering 19 juni 2018

De jaarbijeenkomst van de ZHVKK vindt op 19 juni 2018 plaats in Giessenburg: gemeente Giessenlanden in de buurt van Gorinchem.

Na de gebruikelijke jaarvergadering voor onze leden van 17.30 tot 18.30 uur en het traditionele buffet, zijn er voor het avondprogramma vanaf 19.45 uur weer enkele interessante sprekers aanwezig op onze bijeenkomst.

De avond zal worden ingeleid door wethouder Elisabeth van Leeuwen van Giessenlanden, die aansprekende voorbeelden zal geven van projecten in “haar” dorpskernen. Daarna zal oud minister en voormalig burgemeester van Rotterdam, Bram Peper, zijn visie geven toenemende belang van burger participatie en de nota van ons provincie bestuur met als titel: Handreiking Kernendemocratie.

Ook dit jaar worden er door onze vereniging weer de drie Dorpskrachtprijzen toegekend. Daarvoor zijn drie geldprijzen van r.s.p. 600,-  300,- en 150 euro beschikbaar. Ik nodig u van harte uit uw project of activiteit aan te melden bij onze secretaris Angélique Pottuit. Zie het e-mail adres hieronder.

De aanmelding kan eenvoudig via een brief met een korte toelichting op de activiteit van uw organisatie. Het project hoeft nog niet afgerond te zijn. Ook lopende activiteiten of initiatieven zijn welkom. Een jury van leden uit onze kennisbank, de Vraagbaak geheten, zullen na een korte presentatie op deze avond de drie prijswinnaars bekend maken.

Tijdens de ledenvergadering zullen naar verwachting twee nieuwe bestuursleden aan u worden gepresenteerd. Reserveer de datum in uw agenda. Ik hoop een delegatie van uw organisatie welkom te mogen heten bij onze altijd boeiende jaarbijeenkomst in Giessenburg.

Met vriendelijke groet,

Ries Jansen voorzitter

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Aankondiging ledenvergadering 19 juni 2018

Herbestemming Leegstaand Vastgoed

Uiteenlopende ontwikkelingen hebben er de laatste jaren voor gezorgd dat ook in kleine kernen vastgoed leeg kwam te staan: banken die alleen nog werkten met een regiokantoor, scholen waarvan de leerlingengrens onder het minimumaantal dook, agrarische bedrijven die de schaalvergroting niet konden maken of waarvoor geen opvolging was, verzorgingstehuizen die dichtgingen, kerken waarvan de geloofsgemeenschap te klein werd. Er zijn tal van redenen waarom gebouwen hun functie verloren. Zeker in kleine kernen en dorpen, die te maken hebben met krimp en druk op de leefbaarheid, kan dat leiden tot een neerwaartse spiraal. Een leeg pand, slaat juist hier een gat in het dorp. Gelukkig zijn er ook sociale ontwikkelingen die kansen bieden, die een impuls kunnen geven aan herontwikkeling en herbestemming. In deze tekst delen drie provinciale verenigingen en verschillende initiatiefnemers hun ervaringen. In Zuid Holland zijn er fraaie voorbeelden te melden in Tinte en Giessenburg. In deze laatste plaats zal de eerstvolgende jaarvergadering van de ZHVKK worden gehouden op 19 juni. Zet de datum in de agenda om de presentaties van nog meer initiatieven uit onze provincie mee te maken en de uitreiking van de Dorpskrachtprijzen 2018.

Brochure.Herbestemming.leegstaand.vastgoed.2017

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Herbestemming Leegstaand Vastgoed

Versterking democratie in dorpen, wijken en buurten in Zuid-Holland

De provincie Zuid-Holland is voor de versterking van democratie in dorpen, wijken en buurten. De mogelijkheden daarvoor staan in een handreiking die gedeputeerde Jeannette Baljeu tijdens het Open Huis Winterfestival heeft aangeboden aan de voorzitter van de Zuid-Hollandse Vereniging van Kleine Kernen, Ries Jansen. De handreiking wordt ter inspiratie eveneens gedeeld met de Zuid-Hollandse gemeenten.

 “Als provincie zien we dat veel gemeenten al nadrukkelijk nadenken over het verkleinen van de afstand tussen gemeente en gemeenschap en zij zetten daarin belangrijke stappen. Vanuit provinciaal perspectief leveren wij hier graag een bijdrage aan door middel van deze handreiking. Sterke gemeenschappen vormen namelijk een sterke gemeente en daarmee ook een sterke provincie”, aldus gedeputeerde Jeannette Baljeu.

Kernenbeleid en participatie

De handreiking is overhandigd aan de Zuid-Hollandse Vereniging van Kleine Kernen, omdat zij als kenniscentrum op het terrein van kernenbeleid en participatie een belangrijke rol spelen in de agendering. “Wij zijn enorm blij met de door de provincie opgestelde handreiking. Het schept een mooi beeld van de mogelijkheden die gemeenten hebben en zet het thema kernenbeleid en participatie op de agenda”, aldus Ries Jansen. De timing van deze handreiking is niet toevallig: de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018 vormen voor de gemeente(politiek) het moment om na te denken over de staat van de lokale democratie.

Handreiking

De handreiking kernendemocratie besteedt aandacht aan democratische ontwikkelingen, de mogelijkheid om bestuurscommissies in te stellen, praktijkvoorbeelden en algemene suggesties voor het betrekken van inwoners bij het kernenbeleid. Bij de ontwikkeling van de handreiking is nauw contact geweest met gemeenten en ervaringsdeskundigen. Deze contacten vormen de basis voor de handreiking. De provincie zal de handreiking actief agenderen en hieraan aandacht geven tijdens bijeenkomsten en evenementen. Hieronder is de handreiking te vinden:

Handreiking kernendemocratie online versie

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Versterking democratie in dorpen, wijken en buurten in Zuid-Holland

Verklaring van Venhorst

De drie grote overkoepelende organisaties van plattelandsbewoners in Europa hebben in november in Brussel de resultaten van het ERP aangeboden en besproken.

Het resultaat hiervan is de Verklaring en het Rural Manifest (uit 2015; in 2017 geactualiseerd) met als doel de Europese instellingen te beïnvloeden opdat er na 2020 serieuze aandacht is voor de versterking van het Europese platteland middels initiatieven van onderop. Mede door continuering van Leader/ CLLD etc.

bijgevoegd het document

ERP2017 Venhorst Verklaring Nederlands

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Verklaring van Venhorst

Vitale dorpen van Drechterland: ‘Een feest voor de lokale democratie’

De vitale dorpen van Drechterland: ‘Een feest

voor de lokale democratie’

Bron: VNG Magazine 17 – 2017

Auteur: Marten Muskee | Beeld: Jiri Büller

Twee jaar heeft de gemeente Drechterland gewerkt aan het project Vitale dorpen. In acht dorpskernen maakten de inwoners dorpsplannen waarvoor de gemeenteraad een half miljoen euro beschikbaar stelde. Drechterland spreekt van een bijzondere vorm van burgerparticipatie – of zelfs overheidsparticipatie. Voor projectwethouder Dirk te Grotenhuis (CDA) was het een feest. ‘Dit is waar lokale democratie om draait.’

De bewoners sloten in totaal 48 allianties om bepaalde dingen in hun dorp te realiseren. Het draait allemaal om de vraag, hoe ervoor te zorgen dat het nu en over tien jaar prettig wonen is in een van de Drechterlandse dorpen. Voor de ene kern betekent dat een regelmatig terugkerend dorpsdiner, terwijl andere kernen graag een multifunctionele accommodatie, een fietspad of een natuurspeeltuin willen. Omdat in het collegeprogramma is afgesproken dat kernenbeleid en burgerparticipatie hoog in het vaandel staan, kon het bijna niet anders dan dat de inwoners zelf aan de slag gingen. Een gouden greep, zo blijkt, en misschien wel de opmaat naar een moderne vorm van lokale democratie.

Waren de dorpen niet vitaal genoeg?
‘Het ontbrak niet aan vitaliteit, maar de gemeente functioneerde te veel vanuit de oude werkwijze: de plannen werden in het gemeentehuis gemaakt. Om het kernenbeleid en burgerparticipatie bij elkaar te brengen, besloten de raad en het college een stap terug te doen en eerst eens naar de inwoners te luisteren. Een extern bureau zorgde voor de begeleiding van de gesprekken tussen de dorpsbewoners. Als gemeente wilden we geen partij in die gesprekken zijn.’

Bestuurders horen toch zelf met de spreekwoordelijke poten in de klei te staan?
‘Op het niveau van deze plattelandsgemeente zijn raad en college aardig geworteld in de gemeenschap. Wij vonden het een goed idee de dorpsbewoners eens zelf met elkaar in gesprek te laten gaan. In alle dorpskernen organiseerden we gesprekken met gespreksleiders uit de kernen, betrokken en zichtbare mensen met lokale kennis. Zij gingen met hun mede-inwoners in gesprek over verschillende thema’s, zoals wonen en leefbaarheid. De dorpsavonden werden ingeleid door de externe projectleider waarna de dorpsteams, gevormd door de lokale gespreksleiders, aan stamtafels de gesprekken voerden, met ambtelijke ondersteuning. De aanwezige wethouders en raadsleden mochten alleen maar luisteren.’

 Het gaat om een nieuwe legitimatie voor de lokale democratie

Het college bezocht alle dorpskernen. Wat leverde dat op?
‘Als projectwethouder ging ik samen met mijn collega van ruimtelijke ordening George Besseling op pad, op uitnodiging van de dorpsbewoners. We hebben daar heel veel opgehaald. De gespreksleiders kwamen in het gemeentehuis vertellen wat de hoofditems waren. Zij maakten samen met het externe bureau de dorpsverslagen, dus de beïnvloeding door de gemeente was minimaal.
‘Duidelijk werd dat bijvoorbeeld Venhuizen het dorpshuis een facelift wil geven en het woonzorgcentrum meer bij het dorp wil betrekken. In Westwoud willen de bewoners een multifunctionele accommodatie en een wandelpad langs het spoor. Alle ideeën zijn teruggebracht tot de echt belangrijke speerpunten voor de dorpen. Tijdens vervolgsessies is daarmee een verdiepingsslag gemaakt. In totaal zijn ambtenaren, bestuurders en betrokken inwoners 55 avonden op pad geweest, dus we hebben wel wat van ze gevraagd. Dat leverde in de zes dorpen uiteindelijk 48 allianties op, zoals het driemaandelijkse diner voor de bewoners van Schellinkhout.’

Wat houden die allianties in?
‘Het zijn afspraken die de dorpsbewoners met de gemeente maken om de dorpsplannen die bijdragen aan de vitaliteit, op eigen kracht uit te voeren. De zes dorpen presenteerden hun plannen aan de gemeenteraad, waarbij de inwoners aan de raadstafel zaten en de raadsleden en college op de tribune. Dat was symbolisch voor de de ruimte die de gemeente geeft aan burgerparticipatie. De gemeenteraad stelde een half miljoen euro beschikbaar voor de uitwerking van de allianties. Vanwege de grote verschillen tussen de allianties worstelden we wel met het budgetvoorstel. De budgetten voor een dorpsdiner of nieuw dorpscentrum lopen sterk uiteen, evenals de snelheid waarmee plannen kunnen worden gerealiseerd. Daarom kozen we ervoor onderscheid te maken tussen het benodigd voorbereidingskrediet en het benodigd uitvoeringskrediet, en de allianties op thema in te delen in plaats van per dorp.’

Wat ons niet lukt, proberen zij los te trekken

Zonder er een wedstrijd van te maken, wat vindt u een goed initiatief?
‘Het realiseren van een fietspad van Schellinkhout naar Wijdenes en Venhuizen, daar praat de gemeente al jaren over en het lukt ons gewoon niet. Nu is er een particulier initiatief vanuit die alliantie en daar is men haast zo ver om met de eigenaren van de grond in gesprek te gaan. Wat ons niet lukt, proberen zij los te trekken.
‘Ook geweldig is het initiatief om een natuurspeeltuin in Schellinkhout in te richten. De gemeente stopt er 50.000 euro in en de bewoners halen de rest van het geld op. Het dorp is al met deskundigen aan de gang om die speeltuin aangelegd te krijgen, dat doen ze echt zelf.’

Hoe houdt u die betrokkenheid vast?
‘Daar denken we als college sterk over na. Onlangs is een bijzondere thema-avond met de raad gehouden over hoe we met elkaar willen besturen. Doen we dat zoals gebruikelijk, waarbij het college de raad voorstellen doet en de raad gebruikmaakt van zijn budgetrecht en kaderstellende recht? Of kunnen we er met elkaar meer van maken door de raad in positie te brengen met betrokken inwoners? Die moeten het gevoel hebben dat ze hun kennis en kunde kunnen delen met de raad en het college. Daar worstelen we mee. Het gaat om een nieuwe legitimatie voor de lokale democratie, in die zoektocht gaan wij in ieder geval door met het project Vitale dorpen. Daarmee houden we het enthousiasme en de betrokkenheid vast.’

Is dat voldoende zolang het antwoord op de vraag naar nieuwe legitimatie er nog niet is?
‘We hebben een methodiek bedacht om de aandacht van de inwoners vast te houden. Per alliantie is een vaste ambtenaar gekoppeld, die vraagt continu hoe het ervoor staat en of er hulp nodig is. Daarnaast is er elk halfjaar een terugkombijeenkomst per dorp waar alle allianties delen waarmee ze bezig zijn. In Westwoud bijvoorbeeld kan het nog wel drie jaar duren voordat de eerste paal van een multifunctionele accommodatie de grond ingaat. De betrokkenheid van de dorpsbewoners, die inmiddels ook met schoolbesturen en een stedenbouwkundige om de tafel zitten, is zo groot dat ik er 100 procent van overtuigd ben dat het dorp dit voor elkaar krijgt.’

U draait burgerparticipatie eigenlijk om naar overheidsparticipatie. Vormt die participatieve democratie het antwoord?
‘Nog nergens heeft het lokale bestuur het perfecte idee uitgevonden. Dat onze inwoners zich zeer serieus genomen voelen, is wel duidelijk. De basis van participatie is dat de inwoner werkelijk wat te vertellen heeft, en dat er wat met zijn inbreng wordt gedaan. De kunst is verschillende vormen van participatie te hanteren. Rond Vitale dorpen hebben we duizend mensen mogen ontvangen. Alle inwoners waren uitgenodigd. Als we straks nieuwe dorpsvoorlopers nodig hebben, kan het zijn dat we die niet uit het bestaande netwerk naar voren halen, maar bijvoorbeeld via een loting. Er zijn allerlei mogelijkheden om inwoners die nu nog aan de zijlijn staan, te betrekken. Laat zien dat het voor inwoners een toegevoegde waarde heeft als ze zich met het openbaar bestuur bemoeien.‘Uit een enquête blijkt dat inwoners zich serieus genomen voelen en dat ze ervaren dat de afstand tot het bestuur afneemt. Dat geldt ook voor onze ambtenaren ten opzichte van inwoners. We zetten inwoners aan het denken, en buiten het gemeentehuis zit waarschijnlijk meer kennis dan hierbinnen bij elkaar opgeteld. De ambtenaren merken dat deze manier van werken zowel het beleid als het draagvlak versterkt. De partijen weten elkaar beter te vinden.’

Neem wat risico om de burger nadrukkelijk centraal te stellen

Wat betekent het voor de raad om een deel van zijn rol aan de inwoners ‘te geven’?
‘Raadsleden wennen eraan maatschappelijke vraagstukken samen met inwoners op te lossen, alleen worstelen ze wel met de vraag wat hun positie daarin wordt. Hoe gaan ze om met hun kaderstellende rol? Moet de raad bijvoorbeeld op een aantal thema’s op voorhand in stelling worden gebracht, of laten we een aantal thema’s juist helemaal vrij? We kunnen verschillende kanten opgaan, maar de raad staat er in ieder geval voor open om meer ruimte te geven aan participatie. Er ontstaat een dynamiek want ook de burgemeester en griffier zijn enthousiast. De komende maanden werken we onze visie uit op de vraag, hoe we hier willen omgaan met participatie en nieuwe vormen van besturen.’

En is het college al aan gewend aan de nieuwe werkelijkheid?
‘Collega-wethouder Besseling en ik hebben met veel plezier aan Vitale dorpen gewerkt. Hiervoor zit je in het openbaar bestuur, dit project is een feest voor de lokale democratie. Bij de uitwerking van de allianties is het hele college op hoofdlijnen betrokken. We moeten niet te diep op allianties ingaan, het gaat om de balans tussen controle houden en vrijheid geven. Leg niet alles vast in regeltjes, dan is het hele effect weg. Neem wat risico om de burger nadrukkelijk centraal te stellen. Het college is trots dat dit project gelukt is, maar vooral de inwoners moeten trots zijn dat ze dit met elkaar kunnen, ze hebben er veel tijd en energie in gestopt. In Waarstaatjegemeente.nl van de VNG scoorden wij in 2015 op “vertrouwen in het bestuur” 28 procent, in 2017 was dat gestegen naar 38 procent. Uit de enquête blijkt dat 48 procent van de inwoners vindt dat Drechterland naar hun mening luistert, dit was 28 procent. Dat danken we aan Vitale dorpen.’

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Vitale dorpen van Drechterland: ‘Een feest voor de lokale democratie’

Symposium ‘The Dutch Way’

Op 19 oktober jl. vond in het sfeervolle kasteel de Keverberg in Kessel het symposium The Dutch Way plaats in combinatie met de Field Trip van het Europees Plattelands Parlement (ERP). Initiatiefnemer van het symposium was de Commissie Internationaal, een samenwerkingsverband van de LVKK en HAN, Centre of Expertise  Krachtige Kernen, vanuit hun idee om burgers over de grenzen heen met elkaar in contact te brengen en good practices breder bekend te maken.

Burgemeester Wilma Delissen van Peel en Maas heette de aanwezigen welkom. In de ochtend namen de bezoekers deel aan een aan keuze van inspiratiesessies en workshops. Twee vragen stonden daarbij centraal: Hoe kun je grensoverschrijdende samenwerking versterken? En wat is de rol van de overheid bij burgerinitiatieven? Jan Bart Wilschut leidde de deelnemers op deskundige wijze door het ochtenddeel heen. Hij diepte samen met de inleiders van de workshops en de zaal de centrale vragen verder uit, onderzocht wat de gemeenschappelijke deler is en wat we van elkaar kunnen leren. Tijdens de voortreffelijke lunch, waarin voldoende ruimte was voor het leggen van contacten, sloten deelnemers van het ERP aan. In het middagdeel begeleid door Ben van Essen maakten de deelnemers kennis met het begrip zelfsturing. Het kasteel staat voor Kessel symbool voor het betekenis geven aan zelfsturing, door het zelf vorm en inhoud geven aan de toekomst. De dag werd afgesloten met het gezamenlijk formuleren van een statement voor de Venhorst-declaration. Het was een inspirerende dag waarbij diverse contacten gelegd zijn voor nadere kennismaking en voor een vervolg. We danken alle aanwezigen voor hun belangstelling en actieve deelname. 

Bekijk hier voor een mooie sfeerimpressie van deze dag. Onder ‘presentaties’ vindt u de sheets die gebruikt zijn bij de workshops en de middagpresentaties.

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Symposium ‘The Dutch Way’

Het nieuwe regeerakkoord, wat betekent het voor ons?

Via ons netwerk kregen we vandaag al de eerste reacties op het nieuwe regeerakkoord. Omdat er ook voor vrijwilligersorganisaties veranderingen aan komen hebben we besloten al wat informatie online te plaatsen.

In het nieuwe regeerakkoord staat nadrukkelijk vermeld (in de inleiding èn onder bestuur) dat er ruimte is voor initiatieven van bewoners en verenigingen. De right-to-challenge wordt met name genoemd! Onder deze kop staat ook de aparte situatie in krimpgebieden waar ‘ruimte voor experimenten met bijv clustering van voorzieningen’ is.

Hieronder staan de eerste bevindingen op het regeerakkoord:

  1. Vrijwilligers die werken met mensen in een afhankelijkheidsrelatie krijgen gratis VOG.
  2. Onbelaste vrijwilligersvergoeding gaat omhoog met 200 euro
  3. Vrijwilligers in schuldhulpverlening nemen ook een belangrijke plek in.
  4. Politie en brandweer krijgen extra ondersteuning in het werken met vrijwilligers
  5. Met zorgaanbieders, zorgverleners, verzekeraars en toezichthouders zetten we met schrapsessies fors in op minder bureaucratie en minder regels. Met gemeenten organiseren we ook een schrapsessie met vrijwilligers en mantelzorgers.
  6. Vrijwilligerswerk door nieuwkomers staat er ook in.
  7. Bij waardig ouder worden staat vrijwilligerswerk benoemd in de begroting.
  8. Het kabinet biedt ruimte aan initiatieven van burgers en verenigingen in de samenleving. In overleg met gemeenten willen wij daarom via een Right to challenge-regeling burgers en lokale verenigingen de mogelijkheid geven om een alternatief voorstel in te dienen voor de uitvoering van collectieve voorzieningen in hun directe omgeving. Daarbij gaat het om zaken als het onderhoud van een park, het beheer van sportvelden of andere maatschappelijke voorzieningen. Daarnaast gaan we samen met enkele gemeenten experimenteren met een recht op overname, waarbij lokale verenigingen of buurtbewoners het eerste recht krijgen om maatschappelijke voorzieningen over te nemen en de bijbehorende functie voort te zetten.

Regeerakkoord.2017.2021

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Het nieuwe regeerakkoord, wat betekent het voor ons?

Nationaal Actieplan Open Overheid

Via de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen is ons gevraagd om de aandacht te richten op een actieplan ‘Open Overheid’.

Met het actieplan Open Overheid zet Nederland zich in voor Open Overheid. In dit Actieplan staan de ambities van het kabinet en andere actiehouders beschreven. Het moet ertoe bijdragen dat overheidsorganisaties, maatschappelijke organisaties en burgers samen verder werken aan het verbeteren van een Open Overheid en daarmee aan een effectievere overheid, die burgers en maatschappelijke organisaties in een goede informatiepositie zet om gezamenlijk maatschappelijke vraagstukken aan te pakken.

Informatie over dit actieplan is te vinden op deze pagina.

Inmiddels is men ook van start gegaan met het consulteren van burgers. Dit gebeurt deels via een burgerpanel, maar ook via een online ideeënbus.  In deze ideeënbus vraagt men burgers naar hun ideeën en beleving rondom Open Overheid. Deze ideeën worden vervolgens meegenomen in de vorming van actiepunten in het nieuwe actieplan. De ideeënbus is via de volgende link te vinden: http://www.open-overheid.nl/ideeenbus-actieplan-inwoners/.

We vragen iedereen hier eens naar te kijken en waar mogelijk actief te participeren.

Geplaatst in Publiek | Reacties uitgeschakeld voor Nationaal Actieplan Open Overheid